BRACTWA   ŚWIĘTEGO  GABRIELA

 

 

W  roku 1926  z  misji w północnej Brazylii wrócił do Niemiec o.Clemens Anheuser  OFM (1897-1968)  i  został skierowany do Kolegium Misyjnego Św. Antoniego  w  Bardel koło Gronau w Westfalii, gdzie zajął się przy-gotowywaniem młodych duchownych do pracy misyjnej   i  organizowaniem klasztornego muzeum   (obecnie : Pater-Clemens-Anheuser- Briefmarkenmuseum  im  Kloster Bardel).

Przełożeni franciszkańskiej prowincji w Kolonii postanowili w 1930 roku utworzyć muzeum misyjne w Neviges (Nadrenia) na wzór placówki prowadzonej w Bardel przez ojca Clemensa  Anheusera.  Zadanie  to  powierzono ojcu Gabrielowi Schmidtowi OFM ( 1887-1965), który natychmiast się udał do Kolegium Św. Antoniego, gdzie spotkał ojca Clemensa i zatrzy-mał się na kilka dni w jego klasztorze, zapoznając się nie tylko ze zbiorami muzealnymi, lecz także z kolekcją znaczków pocztowych. Zawiązała się przyjaźń i filatelistyczna współpraca, powstał zalążek bractwa jednoczącego zbieraczy znaków pocztowych o treściach chrześcijańskich.

Działalność, jaką mimo nazistowskich zakazów rozpoczęli obaj niemieccy franciszkanie,  miała w przyszłości wydać wspaniałe owoce. Ojcowie Schmidt i Anheuser stali się faktycznymi inicjatorami nowego ruchu filatelistycznego w Europie. 1 września 1940 roku o. Clemens Anheuser wydał pierwsze znaczące opracowanie pt. „Die christliche Welt im Markenbild”, które 10 września 1940 roku  zostało zarekwirowane przez gestapo  jako  publikacja  szkodliwa dla III Rzeszy.

Krótko  po  ukazaniu  się dzieła o. Clemensa Anheusera pojawił się trzeci zapaleniec. Był nim Willi Otto (1893-1981) z Bochum. Od 1 lipca 1942 roku, wspólnie  z  o. Gabrielem  Schmidtem,  wydawał  co  miesiąc cyrkularze  powielane na maszynie do pisania  i  rozsyłane do zainteresowanych osób. Biuletyny nosiły pierwotnie tytuł  Die  XP-Markomannen-Post,  aby  przed hitlerowskimi władzami nie ujawniać ich religijnego profilu, przy czym  litery XP (chi, ro) były greckim monogramem Chrystusa. Cyrkularze dały początek periodykowi    Das  christliche  Markenbild   (1945  rok),   przekształconemu 1 października 1946 roku  w  miesięcznik  GABRIEL, który ukazuje się po dziś dzień.

 

Niezależnie od inicjatywy kolekcjonerów niemieckich powstało 21 kwietnia 1943 roku w USA stowarzyszenie o nazwie Collectors of Religion on Stamps Society (COROS). To znaczące wydarzenie zostało poprzedzone cyklem artykułów ks. Thomasa A. Moyer'a  (1889-1962), opublikowanym w 1942 roku w czasopiśmie Western Stamp Collector (Albany, Oregon) pod wspólnym tytułem  The Religious Stamp Album. Pierwszym prezesem COROS'u  został ks. Thomas A. Moyer, a jego wybitnymi uczestnikami były takie osobistości, jak arcybiskup Nowego Jorku, kardynał Francis Spellman (1889-1967), znany filatelista, wystawca i fundator Cardinal Spellman Philatelic Museum  w  Weston (Massachusetts).

W styczniu 1945 roku ukazał się pierwszy czterostronicowy numer pisma The COROS Chronicle, które wkrótce stało się dwumiesięcznikiem, a od trzech lat jest wydawane jako kwartalnik o objętości czterdziestu stron. 

Do 1947 roku w różnych krajach tworzyły się nieformalne grupy zbieraczy znaków pocztowych o treści religijnej. Brak kontaktów między nimi był spowodowany niedostatkiem informacji na temat ich istnienia. Dopiero artykuł o. Clemensa  Anheusera  pt. De  philatelia  christiana,  zamieszczony w numerze listopadowo-grudniowym 1946 roku franciszkańskiego pisma Acta  Ordinis  Fratrum  Minorum  w Rzymie oraz udział eksponatu o. Gabriela Schmidta w wystawie filatelistycznej RHEINPOSTA  w  1947  w Kolonii, spowodowały przystąpienie  do bractwa niemieckiego  filatelistów  z  krajów europejskich, w tym również z Polski (Tadeusz Dorożała z Poznania), a także z Australii, Brazylii  i  Algierii.
Z  czasem grupy krajowe uniezależniły się, twaorząc własne bractwa pod wezwaniem Archanioła Gabriela: Argentyna (1956), Australia (1950), Austria (1951), Belgia (1953), Brazylia (1953), Francja (1949), Hiszpania (1955), Holandia (1948), Polska (1957), Portugalia (1955), Skandynawia (1959, wspólne bractwo dla Danii, Islandii, Norwegii i Szwecji), Szwajcaria (1953), Urugwaj (1959), Węgry (1955), Wielka Brytania i Irlandia (1954), Włochy (1953).
W  1953  roku  powstała  w  Salzburgu Światowa Federacja Stowarzyszeń Filatelistycznych  Świętego Gabriela, do  której przystąpiły wszystkie brac- twa  z  Europy  i  obu  Ameryk.

                                                                                                                               B.M.

PIŚMIENNICTWO

 

□  Alois Eckstein, Markus Hunecke, Walter Stephan,  P. Clemens Anheuser, P. Gabriel Schmidt. Zwei Franziskaner entdecken die Briefmarke als Mittel christlicher Verkündigung, Rhenania Franciscana, Köln  1992.

□  Clemens  Anheuser, Die christliche Welt im Markenbild. Eine Gabe zum Jubiläum der Postwertzeichen  1840-1940, Regenbergscher Verlag Münster 1940.

□  Gabriel Schmidt, Doctrina christiana, Christenlehre auf Briefmarken.  Gabriel-Verlag  Aachen  1956.

□  Bogdan Michalak, ŚWIĘTY  GABRIEL – Rys historyczny ruchu jednoczącego zbieraczy znaków pocztowych o tematyce religijnej, Poznań  2001.

□  Bogdan Michalak, Klub  ŚWIĘTY  GABRIEL   w  filatelistyce, Poznań 2003.

 

 

                                                                                                                                              

ILUSTRACJE